Değerli okurlar, okuma yazma öğrenme sürecini başarıyla geride bırakan öğrenci,veli ve öğretmen için şimdi yeni bir aşamaya geçilmiştir. Artık okuma yazma biliyoruz,peki ne okuyalım.
Pek çok öğrenci kitap seçimi aşamasında; öğrencinin bireysel gelişimini, okuma hızını, ilgilerini hesaba katmadan yapılan toptancı kitap önerileri nedeniyle okumaktan soğumaktadır.
İşte bu hataya düşmemek için çocuğumuzu bireysel olarak tanıyıp kitap seçimlerimizi olabildiğince özelliklerine uygun olarak yapmamız gerekir.
Bu yaş grubuna kitap seçerken nelere dikkat etmeliyiz. Gelin şöyle bir göz atalım.
1-Okuma Hızı ve Akıcılığı
Her şeyden önce okumaya yeni başlayan öğrenciler arasında seviye farklılıkların olduğunu unutmayalım.Bazıları oldukça akıcı ve hızlı okurken bazıları kelimelerde uzun süre takılabilirler.
Öyleyse yavaş okuyan, akıcı ilerlemekte zorlanan çocuklarımız için kısa sözcükler ve kısa cümlelerden oluşan kitaplarla başlayıp okumanın akıcılığı ve hızı artana kadar bunlarla devam edilmesi gerekir. Bu şekilde çocuğun kendine güveni de artar ve okumayı sever. Aksi taktirde bir anda uzun hece,sözcük ve cümlelerle karşılaşan çocuk zorlanır, yapamazsa kendine olan güveni kırılır ve sonunda bu güven kırıklığı nedeniyle okumaktan çekinir. Fakat burada gördüğüm bir eksiklikten bahsedeyim. Maalesef bildiğim kadarıyla ülkemizde ilk okuma kitapları seviyelere ayrılmış olarak değil, set olarak satılmakta. Ve çoğu sette bu basit düzey kitaplar en fazla iki tane bulunmakta. Bu sayı da yavaş okuyan bir öğrencinin hazırlanması adına yetersiz.Bunu da belirteyim.
Burada 1. sınıfta tecrübelerime dayanarak okuma hızlarıyla ilgili bir ölçüt belirlemek gerekirse dakikada okunan kelime sayısı olarak 0-15 oldukça yavaş,15-30 yavaş,30-45 iyi,45 ve üzeri ise çok iyi okuma hızları olarak bakılabilir. Tabi bu ölçümün sağlıklı sonuç vermesi açısından yazının yine yaş grubunun özelliklerine uygun belirlenmesi gerekir.
2-Çocuğun Bireysel İlgileri
Merak öğrenmenin ön koşuludur. Ve bir sır sayılmaz ama çocuklar oldukça meraklıdırlar. Fakat her şeye değil. O halde kitap seçerken kitabın konusunun çocuğumuz için ilgi çekici olup olmadığını düşünmeliyiz. Örneğin hayvanları çok seven bir çocuğa avcı konulu bir kitap seçmek çok sağlıklı olmayacaktır.
3-Kitabın teknik nitelikleri
Bazen kitabın niteliklerinin uygun olmaması da çocukların okuma şevkini kırabilmekte. Harflerin boyutunun çok küçük ya da çok büyük olması,kitabın baştan sona yazı şeklinde olup hiç görsel içermemesi, kitabın çok fazla sayfalı olması gibi özellikler çocukların kitaptan hoşlanmamasına neden olabiliyor.
Bu konuda çok fazla resim çok az yazı olan kitaplar da pek tavsiye edilmiyor fakat ben bu kitapların ebeveynin desteğiyle çocuğa yaratıcılık kattığını düşünüyorum. Yani bol resimli kitaplarda resimlerden hareketle yöneltilecek sorular çocuğu hem tanıma açısından hem de yaratıcılığını geliştirmesi açısından faydalı olabilir.
4-Kitabın Konusu ve İçeriği
İlk üç maddeyle ilgili şartları sağladıysak kitabın içeriğine bakılabilir. Burada da dikkat etmemiz gereken konular açısından: İçeriğin çocuğun gerçekliğini anlamakta zorlanacağı ölüm,büyü vb. olumsuz uyaranlar sunmaması, kitapta herhangi bir cinsiyeti daha değerli ya da değersiz gösteren söylemlerin bulunmaması ve ağırlıkla dürüst,yardımsever,iyimser,çözüm odaklı karakterlerin bulunması daha faydalı bir okuma olmasını sağlayacaktır.
5- Son olarak çocuğunuza kitap seçerken bir de kendinize kitap alırsanız ve onunla birlikte bir okuma saati yaparsanız zamanla ve sabırla onun küçük bir kitap kurduna dönüştüğünü görebilirsiniz.
Kitap listemize geçmeden önce çocuk kitapları alanında genel olarak beğenilen yazar ve yayın evlerini de yazayım.
Yayın evi olarak İş Bankası Yayınları,1001 Çiçek Yayınları,Pearson Yayınları,Can Yayınları,Gün ışığı Yayınları,Yapı Kredi Yayınları,Tübitak Yayınları bir çok kitabı gözü kapalı alınabilecek yayın evleri arasında görülüyor.
Yazar olarak düşünürsek Jennifer-Moore Mallinos, Peter H. Reynolds,Julia Donaldson,Filiz Özdem,Feridun Oral,Sara Şahinkanat,Muzaffer İzgü gibi yazarların bir çok kitabı da çocuklar tarafından tercih edilmekte.
Gelelim kitap listemize. Balık tutmayı öğrenmek değil de tutulmuşlardan almak istiyorsanız burada kendimce bir liste hazırladım.
Yazılarımla ya da eğitimle ilgili soru,yorum ve görüşlerinizi alttaki yorum bölümünden paylaşırsanız sevinirim.
Pek çok öğrenci kitap seçimi aşamasında; öğrencinin bireysel gelişimini, okuma hızını, ilgilerini hesaba katmadan yapılan toptancı kitap önerileri nedeniyle okumaktan soğumaktadır.
İşte bu hataya düşmemek için çocuğumuzu bireysel olarak tanıyıp kitap seçimlerimizi olabildiğince özelliklerine uygun olarak yapmamız gerekir.
Bu yaş grubuna kitap seçerken nelere dikkat etmeliyiz. Gelin şöyle bir göz atalım.
1-Okuma Hızı ve Akıcılığı
Her şeyden önce okumaya yeni başlayan öğrenciler arasında seviye farklılıkların olduğunu unutmayalım.Bazıları oldukça akıcı ve hızlı okurken bazıları kelimelerde uzun süre takılabilirler.
Öyleyse yavaş okuyan, akıcı ilerlemekte zorlanan çocuklarımız için kısa sözcükler ve kısa cümlelerden oluşan kitaplarla başlayıp okumanın akıcılığı ve hızı artana kadar bunlarla devam edilmesi gerekir. Bu şekilde çocuğun kendine güveni de artar ve okumayı sever. Aksi taktirde bir anda uzun hece,sözcük ve cümlelerle karşılaşan çocuk zorlanır, yapamazsa kendine olan güveni kırılır ve sonunda bu güven kırıklığı nedeniyle okumaktan çekinir. Fakat burada gördüğüm bir eksiklikten bahsedeyim. Maalesef bildiğim kadarıyla ülkemizde ilk okuma kitapları seviyelere ayrılmış olarak değil, set olarak satılmakta. Ve çoğu sette bu basit düzey kitaplar en fazla iki tane bulunmakta. Bu sayı da yavaş okuyan bir öğrencinin hazırlanması adına yetersiz.Bunu da belirteyim.
Burada 1. sınıfta tecrübelerime dayanarak okuma hızlarıyla ilgili bir ölçüt belirlemek gerekirse dakikada okunan kelime sayısı olarak 0-15 oldukça yavaş,15-30 yavaş,30-45 iyi,45 ve üzeri ise çok iyi okuma hızları olarak bakılabilir. Tabi bu ölçümün sağlıklı sonuç vermesi açısından yazının yine yaş grubunun özelliklerine uygun belirlenmesi gerekir.
2-Çocuğun Bireysel İlgileri
Merak öğrenmenin ön koşuludur. Ve bir sır sayılmaz ama çocuklar oldukça meraklıdırlar. Fakat her şeye değil. O halde kitap seçerken kitabın konusunun çocuğumuz için ilgi çekici olup olmadığını düşünmeliyiz. Örneğin hayvanları çok seven bir çocuğa avcı konulu bir kitap seçmek çok sağlıklı olmayacaktır.
3-Kitabın teknik nitelikleri
Bazen kitabın niteliklerinin uygun olmaması da çocukların okuma şevkini kırabilmekte. Harflerin boyutunun çok küçük ya da çok büyük olması,kitabın baştan sona yazı şeklinde olup hiç görsel içermemesi, kitabın çok fazla sayfalı olması gibi özellikler çocukların kitaptan hoşlanmamasına neden olabiliyor.
Bu konuda çok fazla resim çok az yazı olan kitaplar da pek tavsiye edilmiyor fakat ben bu kitapların ebeveynin desteğiyle çocuğa yaratıcılık kattığını düşünüyorum. Yani bol resimli kitaplarda resimlerden hareketle yöneltilecek sorular çocuğu hem tanıma açısından hem de yaratıcılığını geliştirmesi açısından faydalı olabilir.
4-Kitabın Konusu ve İçeriği
İlk üç maddeyle ilgili şartları sağladıysak kitabın içeriğine bakılabilir. Burada da dikkat etmemiz gereken konular açısından: İçeriğin çocuğun gerçekliğini anlamakta zorlanacağı ölüm,büyü vb. olumsuz uyaranlar sunmaması, kitapta herhangi bir cinsiyeti daha değerli ya da değersiz gösteren söylemlerin bulunmaması ve ağırlıkla dürüst,yardımsever,iyimser,çözüm odaklı karakterlerin bulunması daha faydalı bir okuma olmasını sağlayacaktır.
5- Son olarak çocuğunuza kitap seçerken bir de kendinize kitap alırsanız ve onunla birlikte bir okuma saati yaparsanız zamanla ve sabırla onun küçük bir kitap kurduna dönüştüğünü görebilirsiniz.
Kitap listemize geçmeden önce çocuk kitapları alanında genel olarak beğenilen yazar ve yayın evlerini de yazayım.
Yayın evi olarak İş Bankası Yayınları,1001 Çiçek Yayınları,Pearson Yayınları,Can Yayınları,Gün ışığı Yayınları,Yapı Kredi Yayınları,Tübitak Yayınları bir çok kitabı gözü kapalı alınabilecek yayın evleri arasında görülüyor.
Yazar olarak düşünürsek Jennifer-Moore Mallinos, Peter H. Reynolds,Julia Donaldson,Filiz Özdem,Feridun Oral,Sara Şahinkanat,Muzaffer İzgü gibi yazarların bir çok kitabı da çocuklar tarafından tercih edilmekte.
Gelelim kitap listemize. Balık tutmayı öğrenmek değil de tutulmuşlardan almak istiyorsanız burada kendimce bir liste hazırladım.
Yazılarımla ya da eğitimle ilgili soru,yorum ve görüşlerinizi alttaki yorum bölümünden paylaşırsanız sevinirim.
Mehmet EROĞLU
Sınıf Öğretmeni
Emeğinize sağlık öğretmenim. Bu yıl yardımcı olacağına inanıyorum.
YanıtlaSilTeşekkür ederim. Umarım faydalı olur.
Sil